ΠΑΣΟΚ: Πανελλήνια Σοσιαλιστική Κλεπτοκρατία

  Του James Petras

Στην Ελλάδα, μια αυτοαποκαλούμενη «σοσιαλιστική» κυβέρνηση, επιβάλει, διαμέσου κοινοβουλευτικών ψηφοφοριών και ξύλου, την πιο ακραία αντικοινωνική ανατροπή που έγινε ποτέ στη δυτικοευρωπαϊκή ιστορία όσον αφορά τους μισθούς, τις συντάξεις, την απασχόληση, την εκπαίδευση, την υγεία και τη φορολογία.

Το «πανελλήνιο σοσιαλιστικό κίνημα» (ΠΑΣΟΚ) εγκατέλειψε παντελώς κάθε φιλοδοξία να λειτουργήσει ως κυρίαρχη κυβέρνηση, και παρέδωσε τις παρούσες και μελλοντικές τύχες της πολιτικής της χώρας στους τραπεζίτες της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ), στο «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ) και τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) -Γερμανία και Γαλλία. Το λεγόμενο «μεσοπρόθεσμο» πρόγραμμα λιτότητας περιλαμβάνει τη λεηλασία και το ξεπούλημα όλων των στρατηγικών κερδοφόρων δημοσίων επιχειρήσεων και μεγάλων δημοσίων εκτάσεων, συμπεριλαμβανομένων εκτενών χώρων μεγάλης ιστορικής και ψυχαγωγικής αξίας.

Ουδέποτε προϋπήρξε κυβέρνηση, σοσιαλιστική ή όχι, που να έχει τόσο έκδηλα και ηχηρά παραδώσει τις τύχες μιας ανεξάρτητης χώρας στη πιο αυθεντική μορφή αποικιοκρατίας.

Ο κοινοβουλευτικός δρόμος προς τον αποικιοκρατικό μετασχηματισμό

Το «μεγάλο άλμα προς τα εμπρός» της Ελλάδας λαμβάνει χώρα υπό την ηγεσία ενός «σοσιαλιστή» πρωθυπουργού (του Γεωργίου Παπανδρέου)- που υποστηρίζεται από την πελώρια πλειοψηφία (το 97%) των «σοσιαλιστών» βουλευτών και το σύνολο της «σοσιαλιστικής» του κυβέρνησης -με λιγότερο από 4% να έχουν αποχωρήσει ως αντιρρησίες.

Κι ενώ οι βουλευτές συζητούν και υπερψηφίζουν το ξεθεμέλιωμα της κυριαρχίας της χώρας και την υποβάθμιση της ζωής του λαού της, στις πλατείες και τους δρόμους της χώρας διαδηλώνουν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες. Αλλά οι αιρετοί ηγέτες και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αδιαφορούν εντελώς για τις διαμαρτυρίες κι υποτάσσονται μόνο στις οδηγίες του πρωθυπουργού τους και των διορισμένων κομματικών ηγετών τους. Το κοινοβούλιο είναι καταφανέστατα εντελώς αποξενωμένο από το λαό που υποτίθεται πως εκπροσωπεί.

Αλλά τι είδους κυβέρνηση είναι αυτή που μπορεί να αδιαφορεί τόσο προκλητικά στη λαϊκή βούληση; Τι σόι βουλευτές είναι αυτοί που πρόθυμα υποβάθμιζαν διαρκώς το βιοτικό επίπεδο των ψηφοφόρων τους τα τρία προηγούμενα χρόνια -και σχεδιάζουν να συνεχίσουν να κάνουν το ίδιο την επόμενη δεκαετία;

Τo ΠΑΣΟΚ ήταν ανέκαθεν κόμμα της πολιτικής πατρωνίας κι όχι της προγραμματικής αλλαγής. Από την εποχή της πρώτης του εκλογικής επικράτησης, το 1981, το ΠΑΣΟΚ πρόσφερε στους ψηφοφόρους του δουλειά στο δημόσιο, δάνεια, επιδόματα και χάρες. Στις αρχές της δεκαετίας του '80 η πρόσθεση νέων δημοσίων υπαλλήλων γινόταν δήθεν για να καμφθεί η αντίδραση των δεξιών γραφειοκρατών που σαμπόταραν τις αλλαγές. Αλλά καθώς η «μεταρρυθμιστική» περίοδος εξαντλούνταν, η προσφορά θέσεων εργασίας στο δημόσιο πολλαπλασιαζόταν, με σκοπό να μετατρέψει το κυβερνών κόμμα σε παντοδύναμο εκλογικό μηχανισμό.

Χιλιάδες υποαπασχολούμενοι πτυχιούχοι κατέκλυσαν τα κομματικά γραφεία και συν τω χρόνω αποσπούσαν κάποια μόνιμη δουλειά σε κάποιον υπερδιογκωμένο κρατικό οργανισμό. Κατ' εικόνα και ομοίωση του δεξιού κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, το ΠΑΣΟΚ μετέτρεψε τους ανθρώπους αυτούς σε μόνιμους κομματικούς υποστηρικτές του. Ο δημόσιος τομέας μετατράπηκε σε βασικό χώρο εξεύρεσης εργασίας για πολλούς λόγους:
Οι περισσότεροι «δημόσιοι» υπάλληλοι απασχολούνταν παράλληλα σε πολλές δουλειές, καμιά φορά και τέσσερις ή πέντε, στην παραοικονομία ή ως αυτοαπασχολούμενοι.
Ο λεγόμενος «ιδιωτικός τομέας» στην Ελλάδα ουδέποτε κατόρθωσε να αναπτυχθεί, να καινοτομήσει, να επενδύσει, να αξιοποιήσει τη σύγχρονη τεχνολογία, και γίνει διεθνώς ανταγωνιστικός ή να δημιουργήσει νέες αγορές. Οι περισσότεροι διακεκριμένοι επιχειρηματίες εξαρτιόνταν από τους πολιτικούς τους δεσμούς με το κυβερνών κόμμα για να εξασφαλίζουν δάνεια για σχέδια που ουδέποτε υλοποιούνταν, που τα αξιοποιούσαν για να εισάγουν αγαθά από την ΕΕ και να τονώσουν την κατανάλωση.

Η ένταξη στην ΕΕ παρέσχε στο ΠΑΣΟΚ και τη δεξιά πελώριες ποσότητες κεφαλαίων και δανείων, δήθεν για τον «εκσυγχρονισμό» της οικονομίας ώστε να γίνει ανταγωνιστική η Ελλάδα. Για αντάλλαγμα, η χώρα μείωσε τους δασμούς της και η εσωτερική αγορά της χώρας πλημμύρισε από εισαγόμενα προϊόντα.

Οι πόροι της ΕΕ χρηματοδοτούσαν τον πελατειακό μηχανισμό του ΠΑΣΟΚ• οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δανείζονταν πόρους από την ΕΕ και μετέφεραν την αποπληρωμή τους στο κράτος, με τη συνδρομή προθύμων πολιτικών• οι ελεύθεροι επαγγελματίες και η μεσαία τάξη εξασφάλιζαν φτηνά δάνεια για να προμηθεύονται πανάκριβα εισαγόμενα αγαθά• οι καθεστωτικοί οικονομολόγοι και πολιτικοί «μαγείρευαν τα στοιχεία» επιδεικνύοντας θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και κρύβοντας δαπάνες. Τα πάντα υποθηκεύτηκαν, ενώ οι ευρωπαϊκές τράπεζες μοίραζαν δάνεια και συσσώρευαν τόκους κι οι δυτικοευρωπαϊκές επιχειρήσεις ξεπουλούσαν τα αγαθά τους. Σύμφωνα με τους ειδήμονες, η Ελλάδα είχε πια «ενταχθεί» στην ΕΕ, με αποτέλεσμα δυστυχώς να γίνεται όλο και πιο ανόμοια από τους ισχυρούς της εταίρους.

Το ΠΑΣΟΚ συγκροτήθηκε γύρω από μια κοινωνική ελίτ και μια μαζική εκλογική πελατεία που ουδέποτε πλήρωνε φόρους και εξαρτιόταν από κρατικά λεφτά. Δισεκατομμυριούχοι εφοπλιστές απέφευγαν τους φόρους, βάζοντας ξένες σημαίες στα πλοία τους, με αντάλλαγμα να προσλαμβάνουν Έλληνες πλοιάρχους και να συνεισφέρουν στα κομματικά ταμεία. Ελεύθεροι επαγγελματίες, δικηγόροι, ιατροί και μηχανικοί, σπάνια έμπαιναν στον κόπο να δηλώνουν έσοδα, και η φοροδιαφυγή τους απέφερε πολλαπλάσια από κάθε μισθό στη χώρα. Επιχειρηματίες, μεσίτες, τραπεζίτες και εισαγωγείς, «λάδωναν» όλοι τους κομματικούς παράγοντες, με αντάλλαγμα να εξασφαλίζουν φορολογική ασυλία και πρόσβαση στους κοινοτικούς πόρους, που τους ανακύκλωναν σε τουριστικά ακίνητα και λογαριασμούς στο εξωτερικό.

Ενώ η κομματική και επιχειρηματική ελίτ λειτουργούσε στην ουσία ως ένα οργανωμένο κλεπτοκρατικό δίκτυο, τα δημόσια ταμεία αφήνονταν να γεμίζουν από τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, που οι φόροι τους εισπράττονταν στην πηγή. Η Ελλάδα είναι η χειρότερη χώρα στον κόσμο για να είναι κανείς μισθωτός, αφού μόνο η μισθωτή εργασία φορολογείται και γίνεται αντικείμενο υπερεκμετάλλευσης.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα αυτοαπασχολούμενων μικρομεσαίων επιχειρηματιών και ανεξάρτητων μικροκτηματιών, που συχνά αξιοποιούν τη γη για να γίνουν ξενοδόχοι κι εστιάτορες ή να μεταφερθούν στις πόλεις: ως επί το πλείστον αυτοί φορολογούνται ελάχιστα, αλλά απαιτούν πλήρεις κρατικές παροχές. Αποτελούν οργανικό τμήμα του μηχανισμού πατρωνίας του ΠΑΣΟΚ, και αξιοποιούσαν ανεξέλεγκτα δάνεια και επιδοτήσεις ώστε να αυξάνουν το προσωπικό τους εισόδημα μάλλον, παρά την παραγωγικότητά τους.

Οι κοινοτικοί πόροι χρηματοδότησαν τον εκσυγχρονισμό των συνθηκών διαβίωσης των Ελλήνων, αυξάνοντας παράλληλα τις εισαγωγές γερμανικών οικιακών συσκευών και αυτοκινήτων, αλλά και ολλανδικής ή γαλλικής... φέτας (καθώς οι φθηνές εισαγωγές υποκαθιστούσαν την ντόπια παραγωγή). Με άλλα λόγια, η μεν Ευρώπη υπεξαιρούσε τις ελληνικές αγορές -διογκώνοντας το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας- ενώ το κράτος μετατρεπόταν σε «εργοδότη της υστάτης στιγμής». Χάρη στις πρακτικές της ΕΕ και τις σχέσεις της με το πολιτικό κατεστημένο, το ΠΑΣΟΚ κατόρθωσε να συντηρεί μια ευρεία πελατειακή βάση, αποτελούμενη από κλεπτοκράτες, μικρομεσαίους φοροφυγάδες και διαρκώς ανανεωνόμενα νέα στρώματα δημοσίων υπαλλήλων.

Η ΕΕ οδήγησε την Ελλάδα σε αυξανόμενη πολιτικοστρατιωτική υποταγή: η Ελλάδα υποστήριξε τους πολέμους στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη και το Πακιστάν. Ιδίως επί Γεωργίου Παπανδρέου, η υποτακτικότητα του ΠΑΣΟΚ προς το Ισραήλ και τους σιωνιστές Αμερικανούς υποστηρικτές του υπερακόντισε κάθε άλλο προηγούμενο ελληνικό καθεστώς.

Και το λογαριασμό τον πληρώνει...

Οι κρατικοί και ιδιώτες Έλληνες κλεπτοκράτες παραχάρασσαν τα επίσημα στοιχεία εμφανίζοντας τα γιγάντια ελλείμματα ως πλεονάσματα, έως ότου το σύστημα κατέρρευσε. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έστειλαν το λογαριασμό και απαίτησαν να πληρωθούν. Επί ΠΑΣΟΚ, το ελληνικό κράτος και η καπιταλιστική του ηγεσία αμέσως εκπόνησαν ένα πρόγραμμα «λιτότητας», συμπληρωμένο από «φορολογικές μεταρρυθμίσεις», που χρησίμευσαν μόνο για να «περάσει» η λιτότητα, μιας που το καθεστώς δεν επιθυμούσε να πλήξει την φοροκλεπτική ελίτ και την κοινωνική της βάση.

Επιβλήθηκαν κι εφαρμόστηκαν πρωτοφανείς περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και θέσεις εργασίας. Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ακολούθησαν πειθήνια, μιας που οι υπέρογκοι μισθοί τους, οι συντάξεις τους, τα «τυχερά» και οι δωροληψίες τους εξαρτιόταν άμεσα από την υπακοή τους στον πρωθυπουργό, που με τη σειρά του είναι πιόνι στα χέρια των διεθνών τραπεζών και των ιθαγενών κλεπτοκρατών. Η ύπαρξη του ΠΑΣΟΚ ως κόμματος εξαρτάται από τη ροή των κοινοτικών πόρων, τα «πακέτα στήριξης» και τις ιδιωτικοποιήσεις, που θα του επιτρέψουν να συντηρήσει την πελατεία του.

Το καθεστώς του ΠΑΣΟΚ είναι ένα λαμπρό παράδειγμα αυταρχικής εξουσίας: από τη μια σέρνεται στα πόδια των Ευρωπαίων τραπεζιτών, από την άλλη αρπάζει από το λαιμό τα εκατομμύρια των εκπτωχευμένων Ελλήνων συνταξιούχων και μισθωτών. Η πασοκική κομματική βάση των φοροφυγάδων και του πελατειασμού ελάχιστα επιβαρύνεται από τις αλλαγές: τα δημόσια έσοδα μάλιστα... μειώθηκαν, λόγω της ύφεσης, αλλά και της αδράνειας των φορολογικών μηχανισμών.

Καθώς το καθεστώς του ΠΑΣΟΚ βαθαίνει και επεκτείνει την καταλήστευση των λαϊκών εισοδημάτων και πολλαπλασιάζεται η μαζική αντίσταση, οι νέοι άνεργοι (που φθάνουν το 55%) βυθίζονται στην απελπισία και γίνονται πιο συγκρουσιακοί απέναντι σε μια κυβέρνηση που από τη μεριά της γίνεται όλο και περισσότερο κατασταλτική και ευεπίφορη στη βία.

Αποφασισμένο να ρουφήξει και το μεδούλι από τις αποστεωμένες πλέον αμοιβές των μισθωτών, το ΠΑΣΟΚ στην κυριολεξία συμφώνησε με την ΕΕ και το ΔΝΤ να ελέγξουν, να αποτιμήσουν και να πωλήσουν το σύνολο της εθνικής κληρονομιάς. Κοντολογίς, η αποπληρωμή του χρέους μετατράπηκε σε μοχλό μεταφοράς της εθνικής κυριαρχίας στις μεγάλες δυνάμεις και μεγιστοποίησης της άντλησης υπεραξίας από τη μισθωτή εργασία. Ό,τι απομένει από το «ελληνικό κράτος» είναι η αστυνομία και οι ένοπλες δυνάμεις, που έχουν την αποστολή να επιβάλουν την νέα αποικιοκρατική τάξη στην πλειοψηφία των εκμεταλλευμένων και εκπτωχευμένων Ελλήνων.

Αλλά οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ δεν αντιδρούν ούτε καν σε αυτή την ολέθρια εξέλιξη, που τη σφραγίζει η λεηλασία κι η φτώχεια: εξακολουθούν να υπολογίζουν στη σταθερή κοινωνική βάση του 25% των αυτοαπασχολούμενων, των ελεύθερων επαγγελματιών, των τραπεζιτών, των συμβούλων και των φοροφυγάδων για να κρατήσουν όρθιο το καθεστώς τους, βασιζόμενοι στο ότι το ξεπούλημα αυτούς ελάχιστα θα τους επηρεάσει.

Χάρη στα «πακέτα στήριξης», ακόμα κι αν εκδιωχθούν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ θα μπορούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τις ζουμερές του συντάξεις, ενώ οι αυτοαπασχολούμενοι κι ελεύθεροι επαγγελματίες θα συνεχίσουν να εισπράττουν από τα αφορολόγητα τουριστικά και άλλα τους ακίνητα, έστω κι αν η εσωτερική τους πελατεία έχει πτωχεύσει. (σ.σ. εδώ είναι μάλλον το μοναδικό σημείο όπου το άρθρο κάνει λάθος, διότι απλούστατα οι διάφοροι αυτοί "μικρομεσαίοι"/"μεσαίοι" χτυπιούνται από τα μέτρα. Άλλωστε, αν ο εργάτης δεν έχει λεφτά, πώς θα πληρώσει αυτούς τους ανθρώπους; Πολλοί εξ αυτών θα αφανιστούν (πχ δείτε τι γίνεται στον κλάδο της οικοδομής, με τους πολιτικούς μηχανικούς να έχουν σοβαρό πρόβλημα).

Το ΠΑΣΟΚ, ο Παπανδρέου και η αυλή του απέδειξαν πως η κοινοβουλευτική δημοκρατία είναι συμβατή με την πιο ωμή εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας, τη συνεχή και άγρια καταστολή της πλειοψηφίας των εργαζόμενων και τη βαθιά και μακρόχρονη επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης. Η ελληνική εμπειρία αποδεικνύει για μια ακόμα φορά, πως όταν κληθούν να υπερασπιστούν την επιβίωση του καπιταλιστικού συστήματος, σοσιαλδημοκράτες και συντηρητικοί δεν έχουν καμία διαφορά. Οι δημοκρατικές ελευθερίες υπάρχουν μόνο στο βαθμό που η πλειοψηφία υποτάσσεται στο νόμο των ιμπεριαλιστών ηγεμόνων και των ντόπιων κλεπτοκρατών καπιταλιστών συνεργατών τους.

Αναμφίβολα κάποια στιγμή θα διεξαχθούν νέες εκλογές, έστω κι αν εντωμεταξύ το επίπεδο διαβίωσης έχει καταρρεύσει, το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί και η χώρα έχει απογυμνωθεί από όλα της τα περιουσιακά στοιχεία. Πιθανότατα το ΠΑΣΟΚ θα καταψηφιστεί. Οι συντηρητικοί του αντίπαλοι, απλά θα ακολουθήσουν το παράδειγμά του και θα συνεχίσουν να συσσωρεύουν χρέη με τη βοήθεια της αστυνομικής καταστολής.

Για τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων, δεν υπάρχει μέλλον ούτε στις διαδηλώσεις, ούτε στο κοινοβουλευτικό παίγνιο, μιας που το δεύτερο αδιαφορεί παντελώς για το πρώτο. Το αδιέξοδο αυτό θέτει το ερώτημα του ποιου είδους εξωκοινοβουλευτική δράση είναι δυνατή και αναγκαία ώστε να μπει ένα τέλος στην εξουσία των διεθνών ηγεμόνων και των κλεπτοκρατών συνεργατών τους.

* Ο James Petras είναι διακεκριμένος ριζοσπάστης κοινωνιολόγος

 Πολλοί εξ αυτών που τώρα διαδηλώνουν, δε διαδηλώνουν για να αλλάξουν τα πράγματα, αλλά για να γίνουν ξανά όπως ήταν στο παρελθόν, πράγμα αδύνατο. Μόλις το αντιληφθούν αυτό, τότε θα έχουμε ακόμα μεγαλύτερες εξελίξεις (θετικές ή αρνητικές) στην ελληνική κοινωνία και την πολιτική σκηνή: