Δεν μπορούμε να ζούμε άλλο έτσι!

Ο Δημήτρης Αποστολάκης μιλάει εκ μέρους των Χαΐνηδων , με αφορμή το νέο διπλό τους άλμπουμ Αγροκτηνοτροφικά και μητροπολιτικά. Εκτός από μουσικός , συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σπουδαίους στιχουργούς και τους διανοούμενους της εποχής. Αναζητεί το ωραίο. Δεν ξεχωρίζει την τέχνη από την επιστήμη, τη ζωή και την πολιτική. Οι Χαΐνηδες θα παίξουν στο Φεστιβάλ Αναιρέσεων , το Σάββατο 4 Ιούνη, στην Αθήνα αλλά και την Παρασκευή, 27 Μάη στο Ηράκλειο.

Συνέντευξη στη Μαριάνθη Πελεβάνη

- Αγροκτηνοτροφικά και Μητροπολιτικά, η νέα διπλή δισκογραφική εργασία σας. Άλλος ήχος ο ένας δίσκος, άλλο ο άλλος. Παραδοσιακών , αγροτικών αναφορών ο ένας, σύγχρονων, αστικών ο άλλος. Άλλη γλώσσα ο ένας, άλλη ο άλλος. Τι θέλετε να μας πείτε;

- Όταν λέω Αγροκτηνοτροφικά, αναφέρομαι στης συγκεκριμένες μορφές κοινωνιών που λέγονται κατά φύσιν κοινωνίες. Πρόκειται για τις κοινωνίες, που χρονολογούνται από την εποχή των Σουμερίων, το 4.000 π.Χ. αναπτύχθηκαν στον Τίγρη και στον Ευφράτη, πέρασαν μέσω της Αιγύπτου σε όλο τον κόσμο. Τέτοιες κοινωνίες συναντούμε ακόμη και σε κάποια χωριά. Σημαίνει πως λειτουργεί ο κύκλος: ζώα, φυτά, άνθρωπος. Οι άνθρωποι γιορτάζουν σύμφωνα με τη φύση. Για τη σπορά και το θερισμό. Για τη γέννηση και το θάνατο. Ο έρωτας για παράδειγμα σ’ αυτές δεν τοποθετείται πάνω στη διεκδίκηση, το παράπονο και τη γκρίνια, τοποθετείται κάπου αλλού. Είναι λοιπόν μια μελέτη τρόπον τινά πάνω σε τέτοιες κοινωνίες. Οι κοντυλιές ας πούμε στο δίσκο έχουν τη φόρμα αλά δεν είναι δομημένες πάνω στην εγωιστική επίδειξη. Γενικά είναι μίνιμαλ φόρμες, από τις οποίες μέχρι τη δεκαετία του ’80 ήταν γεμάτη η Ελλάδα. Ο δεύτερος δίσκος είναι τελείως άλλη γλώσσα. Και τα όργανα και η ενορχήστρωση και η στιχουργία, τα πάντα είναι διαφορετικά. Σύγχρονος ήχος, αστικός και πολύ «κουνημένος». Φόρμες που δεν αφορούν μόνο την Κρήτη, αλλά όλη τη Μεσόγειο.

- Είναι θέμα νοσταλγίας, πρόταση επιστροφής στις ρίζες;

- Δεν νοσταλγώ τίποτα. Θεωρώ τη νοσταλγία θανάσιμο αμάρτημα. Είναι πράγματα απολύτως σημερινά και τα ζωτικά τους στοιχεία είναι απολύτως χρήσιμα. Οι αγροκτηνοτροφικές κοινωνίες έχουν τελειώσει. Δεν υπάρχει η κοινωνική συνθήκη. Υπάρχουν ακόμη δύο τέτοιες ημίκλειστες κοινωνίες, κοινότητες στην Ευρώπη. Στη Νότια Ευρώπη, είναι οι Ρομά, οι οποίοι έχουν υποστεί τελευταία ένα ψευτοπογκρόμ και οι Κρητικοί. Ο διπλός αυτός δίσκος είναι σαν μια εργασία κοινωνικής ανθρωπολογίας.

- Ζούμε παρά φύση στις σύγχρονες μητροπολιτικές κοινωνίες;

- Όχι δεν ζούμε παρά φύση, φύση είναι κι αυτές. Για να κάνουμε όμως μια νέα πολιτισμική σύνθεση, να παντρέψουμε τα αντίθετα, μια πρόταση βιώσιμη πέρα από τις κρίσεις πρέπει να γνωρίζουμε τι έγινε και πως μπορούσαν να εξελιχθούν τα πράγματα. Να βρούμε τις πιθανές λύσεις. Κατ’ αρχήν πρέπει να αποκαταστήσουμε τον κώδικα επικοινωνίας μας, να καθαρίσουμε τη γλώσσα μας. Δεν μπορούμε να λέμε το κορίτσι, γκόμενα. Καλούμαστε να φτιάξουμε έναν οραματικό κόσμο που θα έχει αυτόνομες, αυτοθεσμιζόμενες κοινότητες, αλληλεπιδρώσες, έναν κόσμο που να μην παράγει αλλά να δημιουργεί, δίχως σχέσεις εξάρτησης και εξουσίας. Αυτό δεν είναι ουτοπία, είναι διαδρομή, εξέλιξη. Πρέπει να το πούμε παιδιάστικα και θαρραλέα. Δεν μπορούμε να ζούμε άλλο έτσι, πραγματικά. Να αρχίσουμε από κάπου, να αδιαφορήσουμε για τις πολιτικές αποφάσεις, να πάρουμε τις δικές μας, με ισχυρό όραμα και παιδιάστική έρευνα κι ανωριμότητα.

- Είσαι αισιόδοξος; Η κρίση θα φέρει ανατροπή;

- Ναι, είμαι αισιόδοξος, αλλιώς δεν θα σηκωθώ από το κρεβάτι. Εμένα μου αρέσει η κρίση, γιατί ο άνθρωπος επανακαθορίζει την ανάγκη και η ανάγκη δεν έχει ούτε μητέρα ούτε πατέρα, γι’ αυτό την ακούγανε όλοι οι θεοί, «ανάγκα και θεοί πείθονται». Είναι ευκαιρία να μετατοπιστούμε. Πονάμε γιατί κάτι δεν πήγε καλά.

- Φυσικός έχεις σπουδάσει. Ως επιστήμονας πως βλέπεις τις εξελίξεις;

- Ναι, φυσικός αφύσικος. Θεωρητικός φυσικός υψηλών ενεργειών, δηλαδή η φυσική που ασχολείται με το πολύ μικρό που βρίσκεται στον πυρήνα και το πολύ μεγάλο που βρίσκεται στο σύμπαν. Ο πλανήτης, η ανθρώπινη κοινωνία είναι ακόμη σε ανώριμη φάση. Δεν γίνεται για παράδειγμα μια τεράστια δύναμη όπως η πυρηνική ενέργεια να βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών, είναι τραγικό να διαχειρίζεται από κάποια ιδιωτικά συμφέροντα και να μην ελέγχεται από την κοινότητα. Είναι δυνατόν για παράδειγμα, μετά την πετρελαιοκηλίδα ο καθαρισμός της θάλασσας να εξαρτάται από την ΒΡ; Πως είναι δυνατόν το εργοστάσιο στη Φουκουσίμα να ανήκει σε εταιρία; Γι’ αυτό και διέθετε 200 πλαστά έγγραφα ασφάλειας, αφού δεν θα μπορούσε να αντέξει πάνω από 7 Ρίχτερ σεισμού, το ξέρανε όλοι. Αυτά ανήκουν και πρέπει να ανήκουν στην κοινότητα, πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε. Δεν γίνεται τη δύναμη να τι διαχειρίζονται λίγοι και ειδικά αυτοί που τη διαχειρίζονται σήμερα. Σαν να έχεις ένα αυτοκίνητο, με 150 άλογα, που τα οδηγεί ένας ασυνείδητος. Εγώ αυτούς όχι άλογα, ούτε ψόφιο γάιδαρο δεν θα τους εμπιστευόμουν να οδηγήσουν.

Γι’ αυτό οι πανάρχαιες αγωνίες του ανθρώπου ακόμη υφίστανται, η σίτιση, η στέγαση, η υγεία και η παιδεία. Ακόμη δεν έχουν ικανοποιηθεί ώστε να δημιουργήσει έπειτα και πολιτισμό, να απαντήσει και στο υπαρξιακό του ερώτημα. Δεν είναι δυνατόν να τρέχουμε ακόμη για να φάμε, όπως 10.000 χρόνια πριν.

- Που βλέπεις διέξοδο;

- Προσωπικά δεν πιστεύω σε καμία αστική δημοκρατία, σε κανένα κρατισμό σοσιαλιστικού τύπου, σε κανένα συγκεντρωτικό μηχανισμό. Πιστεύω ακράδαντα ότι ο φόβος και το κράτος είναι αδέλφια. Μη ξεχνάμε όμως ότι τον προηγούμενο αιώνα κάναμε δύο παγκόσμιους πολέμους, αυτή είναι βαριά κληρονομιά, δεν σβήνεται εύκολα. Μετά από πολέμους και βία φυτρώνουν αγριόχορτα. Στο δυτικό κόσμο φυτρώσανε εκτρώματα. Κοινωνίες φτιαγμένες σε κράτη – έθνη και πυρηνικές οικογένειες. Κλειστοφοβικές οντότητες. Μπαμπάς, μαμά, παιδί στοιβαγμένα ομοιόμορφα σε πολυκατοικίες ενός κράτους – έθνους. Φοβικά άτομα που δεν έχουν αυτοπροσδιοριστεί αντίθετα αποκτούν εθνικιστικές κορόνες και η φοβικότητά τους, τους κάνει αγενείς, επιθετικούς και παντελώς απολίτιστους. Αν δεν πάρουμε γενναίες αποφάσεις, ο όχλος δεν θα γίνει ποτέ λαός. Θα είναι ένα φοβισμένο όπλο, χειραγωγούμενο και επιθετικό.

Απαιτείται μια άλλη συνειδητοποίηση

Ηθική είναι η κοινωνία της τόλμης και της ιερής περιέργειας.

- Συμμετείχες στο πειραματικό κέντρο του CERN;

- Είχα πάει κι είχα κάνει μια σχετική με το πείραμα εργασία αναφοράς. Το θέμα αυτή τη στιγμή, το ζητούμενο είναι η μεγαλοενοποιημένη θεωρία. Θέλουμε να ενοποιήσουμε τις τέσσερις δυνάμεις, τη βαρυντική, την ηλεκτρομαγνητική, τις ασθενείς πυρηνικές και τις ισχυρές πυρηνικές δυνάμεις. Αυτές , τη στιγμή που δημιουργήθηκε το σύμπαν, πριν 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια ήταν μία δύναμη. Γρήγορα αποχωρίστηκαν , πρώτα η βαρύτητα κι ύστερα οι άλλες. Το δικό μας μοντέλο μπορεί να εξηγήσει την ενοποίηση των τριών, δεν έχει καταφέρει να βάλει μέσα τη βαρύτητα. Και δεν είναι καθόλου εύκολο κι απλό. Κι αν γίνει, τι θα γίνει; Πάλι εξαρτάται από την κοινωνία. Για μένα υπάρχουν δύο ειδών κοινωνίες στον κόσμο. Οι ηθικές και οι ανήθικες και η δική μας κοινωνία είναι ανήθικη. Ανήθικες θεωρώ τις κοινωνίες του φόβου και ηθικές τις κοινωνίες της τόλμης και της ιερής περιέργειας.

- Προλαβαίνουμε να σώσουμε τον πλανήτη, να αλλάξουμε τον κόσμο;

- Κι αν δεν προλαβαίνουμε είναι ωραίος ο θάνατος γι’ αυτό το σκοπό. Στην ουσία αυτό θα θέλαμε, μια ποιητική καταστροφή. Το κράτος παντού και βέβαια στην Ελλάδα, αποτελείται από αδιάφορους μανδαρίνους γραφειοκράτες, απολιθώματα μιας άλλης εποχής. Οι ιδιώτες είναι αρπακτικά εκπαιδευμένα σε μια δήθεν φιλελεύθερη επιθετική οικονομία, οπότε τα πράγματα είναι τελείως παρανοϊκά. Αλλά κι αν ένα εργοστάσιο περάσει στα χέρια των εργαζομένων, των πολιτών, δεν σημαίνει ότι γίνεται αυτόματα σοσιαλιστικό ή κομμουνιστικό. Αυτό γίνεται όταν οι ίδιοι οι εργάτες έχουν επίγνωση, ξέρουν τι θέλουν να παράξουν και ποιος είναι ο τρόπος παραγωγής, να είναι συνειδητοί στο τι και πως. Απαιτείται μια άλλη συνειδητοποίηση λοιπόν.

ΔΙΣΚΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Αγροκτηνοτροφικά & Μητροπολιτικά

Χαΐνηδες

Νέος διπλός δίσκος. Ο πρώτος έχει αφορμή τις quasi – closed (ημίκλειστες) κοινωνίες και συνδιαλέγεται με minimal γλωσσικές και μουσικές φόρμες της ανατολικής Μεσογείου προσδίδοντας σε πανάρχαιες κατηγορίες νέο σημασιολογικό περιεχόμενο. Σ’ αυτό το εγχείρημα συνέπραξαν μοναδικοί και διαφορετικοί ερμηνευτές απ’ όλους τους νομούς της Κρήτη: Κ. Αβυσσινός, Μ. Λιαπάκης, Γ. Ξυλούρης (Ψαρογιώργης), Γ. Παπαδάκης, Μ. Τζουγανάκης και ο Ψαραντώνης.

Ο δεύτερος κατοπτρίζει τις αγωνίες μεταβιομηχανικών κοινωνιών και την αλληλεπίδραση πολλών ετερόκλητων πολιτισμικών στοιχείων, μέσα από πιο σύνθετες γλωσσικές και μουσικές δομές. Σ’ αυτή τη προσπάθεια εκτός από τον Θ. Ρέλλο συμμετείχε και ο Δ. Πουλικάκος.

Χαϊνηδες ( Δ. Αποστολάκης, Δ. Ζαχαριουδάκης, Τ. Κανέλλος, Μ. Κώτη, Δ. Μπρέντας, Μ. Νικόπουλος, Α. Νόνης, Α. Σκαμνάκης, Ε. Τσακίρη).

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο ΠΡΙΝ της Κυριακής, 15 Μάη