ΤΟ ΠΕΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΚΥΚΝΟΥ

Αυτοί, που ενώ είχαν αγωνιστεί

ν΄ αλλάξουν το Σύστημα,

τελικά, κατάντησαν να το υπηρετούν...

Τριάντα χρόνια μετά από τον «Άνθρωπο με το γαρύφαλλο»,

ο Νίκος Τζίμας μιλάει στην «Ελεύθερη Έρευνα»

με την ευκαιρία τής νέας του ταινίας.

     Η γενιά τού Πολυτεχνείου, χωρίς να το καταλάβει, ενώ αγωνίστηκε να αλλάξει τον κόσμο και το Σύστημα, τελικά το υπηρέτησε, όπως ο ήρωας τής ταινίας, ο οποίος πήρε τα αγαθά του, αλλά έχασε τη ζωή του και, όπως λέει με ειλικρίνεια στο τέλος: «Τα παιδιά να μην το κάνουν αυτό. Να μην περιφρονήσουν τον άνθρωπο, τις αξίες μας και τη φύση», γιατί αυτή η γενιά, αν πάει όπως πάει, η ζωή πάει στο τέλος. Είμαστε στην άκρη τού γκρεμού.

     «Το πέταγμα τού κύκνου», όπως εξηγεί ο σκηνοθέτης της, ακολουθεί τούς νόμους τού Αριστοτέλη περί τραγωδίας. Αρχή, μέση, τέλος. Αντίθεση, σύγκρουση, ποιοτική μεταβολή, λύτρωση. Οι καταστάσεις φτάνουν στα άκρα και οι ήρωες γίνονται τραγικά σύμβολα τής εποχής τους. Η σύγκρουση δεν γίνεται μεταξύ καλών και κακών, αλλά μεταξύ τού ήρωά μας και τού Συστήματος. Ο ήρωάς μας προκάλεσε τη μοίρα του με τα λάθη του και την αλαζονεία του.

    Ο Νίκος Τζίμας, μετά τις ταινίες «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», «Ο Αστραπόγιαννος» κ.ά., επιστρέφει με «Το πέταγμα τού κύκνου», μια διεθνή συμπα- ραγωγή γεμάτη δράση και μ΄ ένα εντυπωσιακό καστ Ελλήνων και ξένων ηθοποιών.

Η «Ελεύθερη Έρευνα» παρακολούθη- σε σε ειδική προβολή την ταινία, που θα αρχίσει να προβαλλεται από την προσεχή Πέμπτη 20 Ιανουαρίου σε 70 αθηναϊκούς κινηματογράφους. Είχαμε έτσι την ευκαιρία να μιλήσουμε με το σκηνοθέτη και να ακούσουμε τις απόψεις του για προβλήματα τής σύγχρονης πραγματικότητας, τα οποία παρουσιάζει στην ταινία του και κατα- γράφονται στη συνέντευξη που ακολουθεί.

     Ο σκηνοθέτης Νίκος Τζίμας με τη συνεργά-

τιδα  τής  «Ελεύθερης Έρευνας», Ευγενία

Φυλακτού.-------------------------------------------

ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΤΖΙΜΑ

     «Ε.Ε.»: Κύριε Τζίμα, ενώ οι προθέσεις τής νεολαίας τού Πολυτεχνείου ήταν αγνές, όπως δείχνετε και στην ταινία σας, αρκετά από εκείνα τα παιδιά αλλοτριώθηκαν κατακτώντας υψηλές κυβερνητικές -και όχι μόνο- θέσεις μετά τη Μεταπολίτευση κι είναι αυτοί, που ουσιαστικά κυβερνούν την Ελλάδα τα τελευταία 30 τουλάχιστον χρόνια. Πιστεύετε επομένως, πως η γενιά τού Πολυτεχνείου φέρει ευθύνη για τη σημερινή κατάντια τής Ελλάδας; Τής Ελλάδας τής θεοκρατίας, τής διαφθοράς, τής υπανάπτυξης, τού Δ.Ν.Τ....

     - Πιστεύω, ότι το αόρατο χέρι τού μεγάλου κεφαλαίου υπήρχε πολύ πριν από τη γενιά τού Πολυτεχνείου, Απλά δεν το είχαμε αντιληφθεί όλοι μας πολύ. Δεν αλλοτρίωσε μόνο τη γενιά τού Πολυτεχνείου, αλλοτρίωσε όλη τη γενιά τής εποχής εκείνης. Ήταν πολιτική γενιά. Τούς αγωνιστές τού Μάη τού ΄68, τα παιδιά των λουλουδιών, που ήταν επαναστάτες κ.λπ.. Άλλα από τα παιδιά αυτά είναι κάτω από το χώμα, άλλοι βασανίστηκαν, σε άλλους υπέβαλαν εικονικά εκτελεστικά αποσπάσματα· ένας από αυτούς είμαι και εγώ. Η ταινία στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα. Τα βασανιστήρια  και η εικονική εκτέλεση ήταν ίδια εμπειρία, αλλά δεν ήμουν ο μόνος. Ήταν πολλοί, που τα περάσαν αυτά. Εγώ τα είχα περάσει και πριν το Πολυτεχνείο. Με είχαν συλλάβει τέλος τού ΄67, είχα καταδικαστεί σε 5 χρόνια φυλακή και βγήκα με την χάρη τού Παπαδόπουλου, αφού έμεινα κάποιους μήνες μέσα.

 

 

     Σαν φοιτητής στο Πολυτεχνείο ο Αλέξης είναι επαναστάτης, παθιασμένος με τη ζωή, τη φύση, τον έρωτα. Στην πορεία της ζωής του όμως, καταλήγει να γίνει ένα ακόμη “golden boy” μιας πολυεθνικής εταιρίας, ένα γρανάζι στο μηχανισμό, που πολεμούσε στο παρελθόν. Έτσι, παρασυρμένος από την επιτυχία, αφήνει πίσω του αξίες, φίλους και την ίδια του την οικογένεια.

     Η ζωή του παίρνει τραγική τροπή, όταν η απληστία τής εταιρείας, στην οποία είναι στέλεχος, γίνεται η αιτία για μια μεγάλη οικολογική καταστροφή με πολλά ανθρώπινα θύματα. Ο Αλέξης συνταράζεται, αντιδρά και γρήγορα έρχεται αντιμέτωπος με τα μεγάλα συμφέροντα. Θέλει να ξαναβρεί όλα όσα έχασε, τη ζωή του... Κι ενώ τριγύρω του εξελίσσεται ένα θρίλερ για την απόδοση ευθυνών, ο Αλέξης νιώθει παγιδευμένος και σύντομα οδηγείται σε μια αδυσώπητη σύγκρουση.

Πιστεύω, ότι αυτή η γενιά χωρίς να το καταλάβει, ενώ αγωνίστηκε να αλλάξει τον κόσμο και το Σύστημα, τελικά το υπηρέτησε, όπως ο ήρωας τής ταινίας. Πήρε τα αγαθά του, αλλά έχασε τη ζωή του. Αυτό είναι και το νόημα όλου τού έργου. Και λέει με ειλικρίνεια ο ήρωάς μας στο τέλος: «Τα παιδιά να μην το κάνουν αυτό. Να μην περιφρονήσουν τον άνθρωπο, τις αξίες μας και τη φύση», γιατί αυτή η γενιά, αν πάει όπως πάει, η ζωή πάει στο τέλος. Είμαστε στην άκρη τού γκρεμού.

     Η οικονομική κρίση, που ήρθε τώρα στην Ελλάδα, είχε έρθει στην Αμερική και στα μεγάλα κέντρα τού κεφαλαίου νωρίτερα. Υπόβοσκε χρόνια, ήταν η ηθική κρίση πρίν από 20 χρόνια. Εγώ, που ασχολήθηκα με το σενάριο, έβλεπα την ηθική κρίση· δηλαδή να καταλύονται τα πάντα. Δεν υπάρχει ηθική, δεν υπάρχει δικαιοσύνη. Υπάρχει μόνο ένα:   «κερδίζεις, κάνε καριέρα, κερδίζεις, είσαι θεός!» Αυτή την ηθική την επέβαλε η ηθική των πολυεθνικών. Την επέβαλε και στούς απλούς ανθρώπους: Να βρούμε το μαχαίρι, να τρέχουμε και να περιφρονούμε… Δεν υπάρχει οικογένεια, δεν υπάρχει φιλία, δεν υπάρχει αγάπη, δεν υπάρχει έρωτας, υπάρχει μόνο το χρήμα! Αυτή είναι η ηθική τού μεγάλου κεφαλαίου και την ηθική αυτήν την μετέδωσαν με τα ΜΜΕ κι έτσι πέρασε στον κόσμο κι άρχισε να μάς φθείρει όλους.

    

     Το πέταγμα τού κύκνου είναι το πέταγμα τής ψυχής στην ελευθερία, στην ομορφιά, στη μαγεία τής φύσης και τού έρωτα. Είναι μια αναφορά σε ό,τι χάνουμε στη δίνη τού σύγχρονου τρόπου ζωής, κάπου ανάμεσα στις συμπληγάδες τής καριέρας και τής οικονομικής επιτυχίας.

 

   Αυτό πρέπει να σταματήσει, γιατί τώρα είμαστε στο παρά 5, είμαστε στον γκρεμό. Δεν αντέχει άλλο ούτε η φύση ούτε ο άνθρωπος. Έτσι νιώθω εγώ και πιστεύω, ότι έτσι νιώθουν και εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι στον κόσμο. Και εδώ και στην Αμερική, που πήγα 4-5 φορές τα τελευταία χρόνια λόγω τής ταινίας, είδα, ότι οι αμερικανοί έχουν νιώσει αυτό το πράγμα πολύ πιο πριν. Γι αυτό αγωνίστηκαν να βγάλουν τον Ομπάμα. Ο αμερικάνικος λαός έφτασε κατά 60% να ψηφίσει ένα νέγρο, που πριν από 30-40 χρόνια οι νέγροι ήταν να κρεμαστούν. Και γι΄ αυτά, που έλεγε ο Ομπάμα. Αγωνίστηκαν, για τον Ομπάμα, αλλά είπαν: «Δεν πιστεύουμε, ότι θα κάνει έστω και λίγα από αυτά που είπε κι αν προσπαθήσει να τα κάνει θα τον γκρεμίσουν ή και θα τον αφανίσουν». Και αληθινοί βγήκαν. Από 65% η δημοτικότητα τού Ομπάμα έφτασε στο 30%.

     Ποιος μάς κυβερνάει τελικά. Αυτό είναι θέμα όλου τού λαού μας, δεν είναι θέμα κανενός σωτήρα. Και να θέλει ο οποισδήποτε σωτήρας, θα είχει την τύχη τού δικαστή στο έργο, θα έχει την τύχη τού υπουργού, που τα παρατάει και πάει να αγωνιστεί με το λαό. Όποιος υπουργός είναι τίμιος και θέλει να κάνει αυτά που υποσχέθηκε στον λαό, δεν θα τον αφήσουν. Κι αν είναι τίμιος, θα πάρει το βαλιτσάκι του και θα φύγει και θα το καταγγείλει στο λαό, όπως ο υπουργός τής ταινίας.

Ο Νίκος Τζίμας ήθελε να γυρίσει μια ταινία πάνω στα κοινωνικά και οικολογικά προβλήματα τού σήμερα, που καίνε. Ήθελε μέσα από μια συναρπαστική περιπέτεια να βγαίνουν μεγάλα συναι- σθήματα, ο έρωτας, η αγάπη, οι αξίες, η φιλία, η ομορφιά τής φύσης, που όλα έχουν απαξιωθεί και χάνονται και μαζί τους χανόμαστε κι εμείς.

  

     «Ε.Ε.»: Λένε, ότι είστε «προοδευτικός» άνθρωπος...

     - Προοδευτικός, όχι κομματικός!

     «Ε.Ε.» Βλέπουμε όμως, τα λεγόμενα «προοδευτικά κόμματα» να παρουσιάζουν  αρκετές φορές στις μέρες μας πιο συντηρητικές θέσεις ακόμα κι από τα λεγόμενα «συντηρητικά».

- Μη μού μιλάτε για τα κόμματα. Μιλάτε μου για τον κόσμο. Εγώ πιστεύω, ότι ο κόσμος μέσα του, εσύ εγώ, ο κάθε άνθρωπος από τον εργάτη μέχρι το διανοούμενο είναι αγανακτισμένος. Τα παιδιά, τα νέα τα παιδιά, που τα λέμε ανεύθυνα και καλομαθημένα, τα είδαμε πριν από δύο χρόνια. Ήταν κι η κόρη μου εκεί· το Δεκέμβρη τού ΄08 ήταν πολύ θυμωμένα.  (Σ.σ. διαβάστε στην «Ελεύ- θερη Έρευνα»: Από το Νοέμβρη ΄73 στο Δεκέμβρη ΄08.)

       Σ΄ όλο τον κόσμο και στη Γαλλία και στην Αμερική, παντού. Έχουν πολύ θυμό, για την κοινωνία, που τους αφήνουμε. Τι κοινωνία τούς αφήνουμε; Τι κόσμο τούς αφήνουμε. Η φύση είναι δηλητηριασμένη.Τα παιδιά τα αισθάνονται αυτά. Τα νιώθουν. Φυσικά δεν πεινάνε, αλλά έχουν στην ψυχή τους ένα βάρος, έναν πόνο, μια θλίψη. Τούς λείπει η χαρά, τούς λείπει το όνειρο, τούς λείπει η ελπίδα. Τούς σκοτώσαμε το όνειρο και την ελπίδα. Κάτι πρέπει να γίνει.

 

 

Φωτογραφίες από τα γυρίσματα τής ταινίας.

     «Ε.Ε.»: Πιστεύετε, ότι και η Εκκλησία φέρει ευθύνη για το σημερινό χάλι τής Ελλάδας; Σάς το ρωτώ, γιατί στην ταινία είδα να κατηγορείτε διάφορους: Τις πολυεθνικές, τούς πολιτικούς κ.λπ. κ.λπ., όχι όμως την Εκκλησία.

     - Δεν είναι έτσι! Μαζί με αυτούς λέω κάπου και «τούς ιεράρχες». Η πρώτη ταινία ήταν 3,5 ώρες. Αναγκαστήκαμε να την συμπυκνώσουμε πολύ κι από τις 3,5 ώρες φτάσαμε στα 105 λεπτά.

Ευγενία Φυλακτού